Ngh�?phiên dịch – Hướng Nghiệp

ru-support — Thu, 07 Sep 2017 07:42:04 +0000

Phiên dịch là một ngh�?đang “hot�?trên th�?trường việc làm với một thu nhập cao. �?Việt Nam, ngh�?phiên dịch trước đây và ngày nay càng được coi trọng bởi trong bối cảnh hội nhập với th�?giới, Việt Nam đã tr�?thành thành viên chính thức của t�?chức WTO thì nhu cầu phiên dịch các th�?tiếng đặc biệt là tiếng Anh ngày càng tăng cao. Người phiên dịch tr�?thành cầu nối quan trọng v�?ngôn ng�?và văn hóa.

Ngh�?phiên dịch là gì?

Phiên dịch hiểu một cách đơn giản là việc chuyển một ch�? một câu, một văn bản (nói hoặc viết) t�?ngôn ng�?này sang ngôn ng�?khác mà không làm thay đổi nghĩa của chúng.

Và tất nhiên, phiên dịch viên là người chuyên làm công việc chuyển các văn bản (nói hoặc viết) t�?ngôn ng�?này sang ngôn ng�?khác một cách chính xác, giúp những người không cùng s�?dụng một ngôn ng�?có th�?hiểu nhau.

Ngh�?phiên dịch – Thu nhập cao cho người chuyên nghiệp nhưng cũng nhiều áp lực

Dựa vào hai loại hình giao tiếp cơ bản của con người (nói và viết), có th�?chia công việc của người phiên dịch thành hai dạng: phiên dịch nói (thông dịch) và phiên dịch viết (biên dịch).

– Thông dịch: là việc chuyển đổi văn bản nói t�?ngôn ng�?này sang ngôn ng�?khác. Người dịch nói phải chịu sức ép rất lớn v�?thời gian, phản ứng rất nhanh và gần như không có thời gian đ�?suy nghĩ cân nhắc v�?t�?ng�? Thông dịch thường dùng trong các hội ngh�? hội thảo quốc t�? Người dịch thường ngồi trong phòng cách âm, dịch qua micro, nghe qua tai nghe và dịch đồng thời luôn cùng với diễn gi�?(còn gọi là dịch ca-bin). Dịch đuổi là dịch ngay sau khi người nói kết thúc một câu hay một đoạn ngắn. Bên cạnh đó, thông dịch cũng được dùng khi những người khác ngôn ng�?gặp nhau đ�?trao đổi công việc.

– Biên dịch: là công việc chuyển t�?một văn bản viết t�?ngôn ng�?này sang ngôn ng�?khác. Người dịch không phải chịu sức ép thời gian căng thẳng hay yêu cầu phản ứng tức thì như dịch nói. Tuy nhiên, lúc này yêu cầu đ�?chính xác cao v�?t�?ng�? ng�?pháp và trôi chảy hơn.

Tuy nhiên, dù dịch theo hình thức nào đi nữa, phiên dịch đều phải thực hiện quy trình cơ bản là hiểu ngôn ng�?nguồn -> phân tích ngôn ng�?học và văn hóa -> diễn đạt lại bằng ngôn ng�?mục tiêu. Trong c�?hai loại hình dịch, người phiên dịch đều phải phản x�?hết sức nhanh, và khó khăn nhất là phải làm việc dưới một sức ép lớn. Kh�?năng nắm bắt thật nhanh, học thật nhanh kiến thức mới, nội dung mới và đặc biệt là kh�?năng diễn đạt ý của người khác một cách ngắn gọn, d�?hiểu là những yếu t�?cốt lõi mà một phiên dịch viên phải luyện thật nhiều mới có th�?nắm chắc được. Ngoài ra, phiên dịch còn phải rèn luyện v�?phẩm chất cá nhân đ�?có th�?gi�?được danh d�?và uy tín, đ�?có th�?thực hiện công việc một cách chuyên nghiệp.

Người làm phiên dịch là truyền đạt những thông tin t�?người nói đến người nghe. Đây là công việc không h�?đơn giản vì nếu ch�?cần dịch sai hoặc không đúng nghĩa của thông tin thì nội dung truyền đạt s�?mang một ý nghĩa hoàn toàn khác.

Bên cạnh đó, s�?khác biệt v�?phong tục tập quán cũng là điều khiến cho người làm công tác này phải chú ý đ�?chuyển tải thông tin. Theo ghi nhận của Hội Nghiên cứu Dịch thuật TPHCM: Nếu phiên dịch có s�?kết hợp trước với người nói thì hiệu qu�?thông tin đạt 90%, còn nếu dịch đuổi (cabin) thì hiệu qu�?thông tin ch�?đạt 50%.

Hiện nay, đội ngũ những người làm công tác phiên dịch ngoài công việc c�?định h�?thường có những hợp đồng phiên dịch bên ngoài. Chính vì th�?thu nhập của các phiên dịch viên cũng khá cao. Trung bình mỗi khi phiên dịch cho các hội thảo hay hội ngh�? thù lao h�?được tr�?t�?200 – 400 USD/ngày. Tuy nhiên, đ�?có được thù lao như th�?những người làm ngh�?này phải làm việc rất cật lực. Người làm phiên dịch phải b�?ra thời gian đ�?đầu tư cho chương trình mà h�?s�?đảm nhận ít nhất t�?1 – 2 tuần. Riêng với những hội thảo có tính chuyên ngành, nhất là các lĩnh vực v�?khoa học h�?còn mất nhiều thời gian đầu tư hơn đ�?có thêm kiến thức cũng như thuật ng�?riêng của từng ngành.

Công tác phiên dịch được một s�?lượng đông đảo những người biết ngoại ng�?thực hiện. Dầu vậy, nhìn tổng th�? có th�?nói công tác dịch thuật �?nước ta cho đến nay vẫn chưa tr�?thành một ngh�?mang tính chuyên nghiệp.

Việc thiếu chuyên nghiệp đã dẫn tới nhiều hậu qu�?đáng buồn, thậm chí nghiêm trọng. Báo chí đã từng đăng rất nhiều những sai lầm chết người như vậy như một thông dịch viên đã dịch đoạn nói v�?công ti Proctor and Gambles là “chúng tôi kinh doanh �?đây như đánh bạc�? mặc dù ch�?“Gambles�?�?đây đơn giản ch�?là tên công ti chẳng liên quan gì tới c�?bạc c�? Lần khác, trong khi c�?gắng th�?hiện s�?tức giận của diễn gi�?đối với một hiện tượng bức xúc, thông dịch viên đã thêm c�?t�?“bloody�?vào lời dịch, một t�?cực kì bất lịch s�?trong một khung cảnh trang trọng. Điều đó khiến tất c�?c�?to�?nước ngoài �?lên và diễn gi�?lúc đó chẳng hiểu mình nói gì mà h�?lại có phản ứng khác hẳn với các đại biểu Việt Nam như vậy. Trong biên dịch, những sai xot cũng không phải là hiếm. Không ít những lời thoại trong nhiều b�?phim đã được người biên dịch “bóp méo�?đến 180 đ�? Chẳng hạn, “we can’t get through�?(trong tình huống đó phải hiểu là “Không xong rồi�? được chuyển thành “Chúng ta không th�?xuyên qua�? “we can’t come to terms�?(Không th�?thống nhất) được chuyển thành “Chúng ta không th�?đến kì học được�? Những sai sót này đ�?lại những hậu qu�?rất lớn, nhất là đối với phương tiện thông tin đại chúng. Do vậy, việc s�?dụng ngôn t�?trên các phương tiện truyền thông cần phải cực kì cẩn trọng, đòi hỏi chất lượng và tính chuyên nghiệp cao.

Người phiên dịch không ch�?giỏi ngoại ng�?mà còn phải nghiên cứu, nắm vững một s�?thuật ng�?cần thiết liên quan đến hội ngh�? hội thảo. Đây là “ngh�?làm dâu trăm họ�? nên phải rèn luyện, học tập thường xuyên, nếu không thì không th�?tồn tại. Ch�?cần dịch kém một lần thì những lần k�?tiếp không ai dùng mình nữa. Vì th�?áp lực của công việc thật s�?rất lớn.

Những yêu cầu bắt buột của người làm phiên dịch viên

Đa s�?người ta vẫn quan niệm rằng h�?ai thông thạo ngoại ng�?là có th�?làm phiên dịch được mà không hiểu hết những đòi hỏi của nó. Đó là một quan niệm sai lầm. Không phải ai biết ngoại ng�?là có th�?làm được phiên dịch. Người phiên dịch trước khi bước vào ngh�?cần được trang b�?một cách đầy đ�?v�?ngôn ng�?học, kiến thức chung, văn hóa nền, k�?thuật dịch, sức khỏe và nhất là đạo đức người phiên dịch.

– Bước vào ngh�?phiên dịch, người dịch phải thông thạo ít nhất hai ngôn ng�? gọi là ngôn ng�?làm việc (working languages).Trong mọi hoàn cảnh, người phiên dịch cũng phải th�?hiện câu cú rõ ràng, mạch lạc. Do vậy trong sinh hoạt hàng ngày, người phiên dịch phải có ý thức s�?dụng ngôn ng�?một cách nghiêm chỉnh, câu cú mạch lạc.

– Người phiên dịch ngoài vốn t�?vựng phong phú cần phải có hiểu biết thấu đáo những vấn đ�?ngôn ng�?học của c�?hai ngôn ng�? hiểu biết những tương đồng và khác biệt giữa hai ngôn ng�?không những ch�?v�?ng�?pháp mà còn v�?ng�?nghĩa và ng�?dụng. Những hiểu biết đó gắn chặt với tri thức văn hoá v�?đất nước, con người, lối sống, thói quen, phong tục tập quán của hai cộng đồng ngôn ng�? Vì th�? một yêu cầu nữa rất quan trọng đó là người phiên dịch phải có s�?am hiểu v�?văn hóa. Khi giao tiếp với nhau, các bên không ch�?khác v�?ngôn ng�?mà còn khác biệt v�?trình đ�?học vấn, môi trường sống, cách tư duy và đặc biệt là văn hóa. Ngh�?phiên dịch không phải thuần túy là quy trình chuyển mã, mà thực s�?là một s�?kiện giao lưu văn hóa.

– Không nóng nảy vì khi phiên dịch, thì bản thân không còn là mình nữa mà phải đặt bản thân vào địa v�?của người truyền đạt. Tình cảm cá nhân lúc này không nên có. Tuy nhiên, tu�?vào trường hợp, hoàn cảnh, nếu người truyền đạt nóng tính, nói những câu quá nặng n�?(đối với cấp dưới chẳng hạn) thì phải lựa lời dịch sao cho rõ ý là h�?đang thật s�?tức giận, nhưng nói sao cho người nghe cảm thấy hiểu rõ được s�?tức giận đó nhưng không th�?phản ứng được. Nói tóm lại là phải có bản lĩnh trong việc ứng x�? truyền tải, phải chịu trách nhiệm nội dung truyền tải.

– Đạo đức ngh�?nghiệp – một yếu t�?cực kì quan trọng. Giống như bất c�?ngh�?nào, ngh�?phiên dịch cũng cần có những chuẩn đạo đức hay quy tắc ứng x�?riêng. Chuẩn đạo đức này chú trọng tới s�?trung thành của người phiên dịch đối với ngôn bản và ý tưởng; thái đ�?của người dịch không thiên v�?đối với các bên đối thoại và nhất là không được thêm thắt, bình luận, nhận xét hay th�?hiện thái đ�?của cá nhân người phiên dịch vào lời dịch. Tránh trường hợp người phiên dịch quên mất vai trò, v�?trí và trách nhiệm phiên dịch của mình và đứng ra tranh luận như một đại biểu tham d�?cuộc họp.

– Trí nh�?tốt

– Sức khỏe tốt

– Kiên trì và chăm ch�? ham học hỏi

– Biết t�?chức công việc

– Nhanh nhẹn, nhạy cảm và t�?tin

– Có kiến thức rộng v�?văn hóa, xã hội, con người. Muốn được vậy phải trau dồi thường xuyên, liên tục cập nhật những thông tin mới, những lãnh vực mới.

– Cần có s�?chu đáo, cẩn trọng trong công việc. Luôn chuẩn b�?trước v�?lĩnh vực mà mình s�?phiên dịch.

Keywords:

muốn làm phiên dịch viên nên học trường nào
thông dịch viên tiếng anh học trường nào