Tại Sao ‘Uber Dành Cho Phụ Nữ’ Không Có Sự Phân Biệt Đối Xử

Tác giả: , Đại học Deakin, Úc

Người dịch: Doãn Thị Ngọc – Giảng viên, Đại học Hoa Sen

Một dịch vụ kiểu Uber đã được lên kế hoạch, hiện có tên là Chariot for Women, đang tuyển dụng hàng nghìn tài xế nữ trên khắp Hoa Kỳ. Các tài xế sẽ chỉ chấp nhận hành khách là phụ nữ và trẻ em.

Mục đích của dịch vụ này và các đội taxi nữ khác là giảm thiểu lo lắng về việc tài xế nam cưỡng hiếp và hành hung hành khách nữ.

Trên thực tế, quyền an toàn dành cho phụ nữ khi đi du lịch thì không có gì gây tranh cãi. Tuy nhiên, khái niệm về một dịch vụ từ chối tuyển dụng hoặc vận chuyển nam giới đã dẫn đến các cáo buộc phân biệt đối xử.

Có phải mọi doanh nghiệp hoặc tổ chức dành riêng cho giới nam hay giới nữ, từ trường học dành cho nữ sinh hoặc nam sinh, đến phòng tập thể dục dành cho nữ giới hoặc câu lạc bộ dành cho nam giới, có nhất thiết phải là một ví dụ về phân biệt đối xử không? Là một cộng đồng, chúng ta nên hiểu phân biệt đối xử là gì?

Tránh phân biệt đối xử không có nghĩa là đối xử với mọi người như nhau. Trong hầu hết các trường hợp, sự phân biệt đối xử xảy ra khi một người nào đó thuộc một giới tính hoặc chủng tộc cụ thể, chẳng hạn, không thể đạt được kết quả hoặc kết quả giống như những người không có cùng thuộc tính đó.

Tôi vừa trải qua một tuần ở London. Khả năng khó tiếp cận tàu điện ngầm đối với người khuyết tật như tôi là điều hiển nhiên, ngay cả khi khó giải quyết về mặt hậu cần. Nếu thang máy hoặc đường dốc chuyên dụng được lắp đặt cho mục đích duy nhất là dành cho hành khách khuyết tật thì điều đó sẽ không cấu thành “sự phân biệt đối xử” đối với hành khách không bị khuyết tật khi họ buộc phải đi cầu thang bộ.

Mặc dù những nơi như vậy có thể không dành cho tôi, nhưng với dịch vụ riêng như vậy sẽ giúp những người khuyết tật có cơ hội trải nghiệm kết quả giống như tôi – sẵn sàng và dễ dàng tiếp cận dịch vụ xe lửa. Đây chỉ là một ví dụ về cách một số nhóm người nhất định có thể cần được đối xử khác biệt để đạt được kết quả bình đẳng.

Một bãi đậu xe nhiều tầng ở Perth tuần trước đã nhận được sự chú ý của công chúng vì nó dành 28 chỗ, nơi gần lối ra vào, có ánh sáng tốt cho các tài xế nữ. Bất kể các mảng màu hồng đó có tạo ra bất kỳ sự cải thiện nào có thể đo lường được đối với sự an toàn của phụ nữ hay không, thì đã có một phản hồi đáng kể được mô tả rằng việc dành chỗ cho phụ nữ là phân biệt đối xử đối với nam giới.

Một số bình luận trực tuyến và các cuộc gọi vào đài radio thảo luận rằng điều gì sẽ xảy ra nếu tình hình “đảo ngược” và chỗ đậu xe chỉdành riêng cho nam giới.

Trong hai ví dụ này, các tình huống trong đó vai trò bị “đảo ngược” không chỉ đơn giản có nghĩa là không gian trong bãi đỗ xe dành riêng cho nam giới hoặc dịch vụ kiểu Uber chỉ thu hút hành khách nam. Để có một sự đảo ngược thực sự, tất cả các yếu tố thúc đẩy các sáng kiến cụ thể dành cho phụ nữ cũng cần phải được áp dụng.

Nghĩa là, một sự đảo ngược thực sự của kịch bản bãi đỗ xe sẽ đòi hỏi một thế giới giả định trong đó đàn ông thường xuyên cũng lo sợ cho sự an toàn của chính họ khi quay trở lại ô tô của họ và là đối tượng bị tấn công tình dục một cách không tương xứng. Hơn nữa, nỗi sợ hãi này cần bắt nguồn từ phần lớn các cuộc tấn công do phụ nữ gây ra đối với nam giới, khiến hầu hết nam giới cảm thấy dễ bị tổn thương về thể chất khi so sánh vai trò ‘đảo ngược’ này.

Rõ ràng là không có khả năng tồn tại các điều kiện tạo nên sự “đảo ngược vai trò”.

Việc đàn ông có nguy cơ bị tấn công bạo lực bởi những người đàn ông khác ở nơi công cộng không xóa bỏ được bản chất của bạo lực giới và tấn công tình dục mà phụ nữ phải trải qua. Ngoài ra, nó không đóng bất kỳ vai trò nào trong việc quyết định có nên tiến hành một sáng kiến giúp phụ nữ cảm thấy an toàn hơn hay không.

Tương tự, dịch vụ lái xe chỉ dành cho nữ là một cách để hành khách nữ có khả năng trải nghiệm nhận thức về sự an toàn giống như nam giới sử dụng dịch vụ taxi thường xuyên với tài xế chủ yếu là nam giới.

Một sự “đảo ngược vai trò” thực sự sẽ không phải là một dịch vụ taxi từ chối phục vụ phụ nữ. Nó cũng cần tồn tại trong một thế giới mà các hành khách nam ngại cung cấp địa chỉ nhà cho tài xế và thường xuyên bị quan tâm về tình dục không mong muốn từ tài xế.

Điều này không phủ nhận rằng những người đồng tính nam, người cao tuổi, người chuyển giới và những người đàn ông khác cũng có thể lo sợ cho sự an toàn của họ ở những địa điểm vắng vẻ như bãi đậu xe hoặc khi bị người lạ lái xe. Những gì họ dự định gợi ý là sự phân biệt đối xử không thể quy giản thành cách đối xử khác biệt dựa trên giới tính, tình dục, chủng tộc, bản dạng giới hoặc tình trạng khuyết tật khi một nỗ lực được thiết kế để chống lại một hình thức bất bình đẳng và đảm bảo một kết quả bình đẳng.

Những người ủng hộ quyền của nam giới có thể gợi ý rằng hiện nay “sự phân biệt đối xử với nam giới” có thể chấp nhận được khi chủ nghĩa nữ quyền đã đi “quá xa”.

Tuy nhiên, có sự khác biệt rõ ràng giữa sự phân biệt đối xử loại trừ phụ nữ khỏi một số câu lạc bộ và xã hội của nam giới (để ngăn họ tham gia vào các lĩnh vực việc làm hoặc vòng tròn quyền lực) và “sự phân biệt đối xử” nhằm cho phép phụ nữ cảm thấy an toàn như nam giới khi di chuyển trong không gian công cộng.

Báo The Conversation và tác giả , cho phép Gendertalkviet dịch sang tiếng Việt và đăng toàn văn. Thay mặt cho, Ban Biên Tập Gender Talk, chúng tôi xin gửi lời cám ơn chân thành tới Tác giả và Báo The Conversation cho phép chúng tôi đăng lại bài toàn văn. Sự đóng góp của Quý Báo The Conversation và tác giả rất quý giá và ý nghĩa. 

This article is republished from  under a Creative Commons license. Read the 

Link gốc:

Link Tiếng Việt: